Το φαινόμενο του εκφοβισμού
Το φαινόμενο του εκφοβισμού (“school bullying”) και της βίας (“school violence”) στον χώρο του σχολείου παρουσιάζει αυξανόμενες και πολυπαραμετρικές διαστάσεις τόσο στην Ελλάδα όσο και στον διεθνή χώρο, ιδιαίτερα κατά τα τελευταία χρόνια.
Ο όρος “bullying” έχει αποδοθεί στα ελληνικά ως “σχολικός εκφοβισμός”
(Αρτινοπούλου, 2001)
Σήμερα…
Σήμερα, διαφορετικοί επιστημονικοί χώροι και πεδία έχουν αναγνωρίσει, αναδείξει και μελετήσει το πρόβλημα του σχολικού εκφοβισμού και της βίας, στις πολλαπλές μορφές και διαστάσεις του και προτείνουν, μέσα από την πρόληψη και την παρέμβαση, διάφορες προσεγγίσεις και μεθόδους για την αποτελεσματική αντιμετώπισή του. Η πλειονότητα των μεθόδων αυτών και των συνακόλουθων στρατηγικών, προγραμμάτων και πρακτικών εστιάζει στον προληπτικό ρόλο που θα πρέπει να αναλάβουν και να αναπτύξουν τα σχολεία. Η ενεργός συμμετοχή και η συνεργασία όλων των άμεσα και έμμεσα εμπλεκομένων στο φαινόμενο της σχολικής βίας και του εκφοβισμού αποτελεί πλέον αναγκαιότητα.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, οι εκπαιδευτικοί του σύγχρονου σχολείου θα πρέπει να έχουν τις απαραίτητες γνώσεις και να είναι ικανοί να οργανώσουν, να αναπτύξουν και να συντονίσουν ένα σύνολο κοινωνικοπαιδαγωγικών δράσεων για την πρόληψη και την αντιμετώπιση του φαινομένου της σχολικής βίας και του εκφοβισμού και ενός αριθμού παράγωγων ζητημάτων, σε επίπεδο ατομικό, τάξης, σχολικής μονάδας, οικογένειας και τοπικής κοινότητας.
Η δημιουργία, η ανάπτυξη και η αποτελεσματική λειτουργία ενός πανελληνίου Δικτύου πρόληψης και αντιμετώπισης του φαινομένου του σχολικού εκφοβισμού και της βίας
Η επιστημονική υποστήριξη και καθοδήγηση του Δικτύου αυτού, σε όλες τις διαστάσεις του (θεωρητικές, επιστημολογικές, ερευνητικές, μεθοδολογικές, πρακτικές), μέσα από τη διεπιστημονική συνεργασία επιστημόνων από διαφορετικούς χώρους
Η επιμόρφωση και η εκπαίδευση στα ζητήματα της σχολικής βίας και εκφοβισμού του συνόλου της εκπαιδευτικής κοινότητας
Η ενημέρωση, ευαισθητοποίηση, αξιοποίηση και ανάπτυξη συνεργατικών δράσεων, για την πρόληψη της σχολικής βίας και του εκφοβισμού, του συνόλου των εμπλεκομένων, δηλαδή του σχολείου, της οικογένειας και της κοινότητας
Η δυνατότητα του συνεχούς εμπλουτισμού των σχετικών γνώσεων, ιδεών, δεξιοτήτων, μεθόδων, τεχνικών και πρακτικών όλων των εμπλεκομένων, μέσα από την ανάπτυξη, την ανατροφοδότηση και τη δημιουργική αξιοποίηση σχετικού εκπαιδευτικού υλικού
Κατά το χρονικό διάστημά από την έναρξη υλοποίησης των Πράξεων και πριν την έναρξη της εξ’ αποστάσεως επιμόρφωσης των μελών ΕΣΥΔΠ, ΠΟΔΠ και ΟΔΠ, η Ειδική Υπηρεσία Εφαρμογής Εκπαιδευτικών Δράσεων (ΕΥΕ ΕΔ), σε συνεργασία με την Κεντρική Επιστημονική Επιτροπή, (ΚΕΕ) διοργανώνουν πρόδρομες δράσης ευαισθητοποίησης – ενημέρωσης της εκπαιδευτικής κοινότητας με θέμα:
Σχολική Βία και Εκφοβισμός
Νέες προσεγγίσεις
Ήδη, κατά το σχολικό έτος 2013-2014, υλοποιήθηκαν τρεις πρόδρομες δράσεις: δύο στην Αττική και μία στο Νότιο Αιγαίο
ΤΟΠΟΣ | ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ |
Αθήνα | Παρασκευή, 28 Μαρτίου 2014 |
Αθήνα | Τρίτη, 17 Ιουνίου 2014 |
Ρόδος | Τρίτη, 24 Ιουνίου 2014 |
Κατά το σχολικό έτος 2014-2015, έχουν υλοποιηθεί οι παρακάτω πρόδρομες δράσεις
Κέρκυρα | Παρασκευή, 17 Οκτωβρίου 2014 |
Ηράκλειο | Παρασκευή, 31 Οκτωβρίου 2014 |
Βόλος | Παρασκευή, 19 Δεκεμβρίου 2014 |
Βασικοί ομιλητές στις ημερίδες είναι τα μέλη της ΚΕΕ:
Η κ. Βασιλική Αρτινοπούλου (Καθηγήτρια Εγκληματολογίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, Πρόεδρος της ΚΕΕ), η οποία παρουσιάζει τη σύνθεση, τις αρμοδιότητες και το πλαίσιο λειτουργίας της ΚΕΕ, «τα οποία σηματοδοτούν αφενός την κοινωνική αναγνώριση του φαινομένου της σχολικής βίας και του εκφοβισμού, και αφετέρου την ανάπτυξη συγκεκριμένων δράσεων επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών για την πρόληψη και την αντιμετώπιση του. Ο ρόλος της ΚΕΕ αφορά την παροχή υψηλού επιπέδου τεχνογνωσίας στο σχεδιασμό και την υλοποίηση των στρατηγικών πρόληψης και αντιμετώπισης του φαινομένου. Πρόκειται για μια μορφή αλληλεπίδρασης και ανατροφοδότησης μεταξύ της ακαδημαϊκής γνώσης, της έρευνας και της πράξης, προς όφελος όχι μόνο της εκπαιδευτικής κοινότητας και της κοινωνίας γενικότερα.»
Ο κ. Εμμανουήλ Σπυριδάκης, Αναπληρωτής Καθηγητής Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, Μέλος της ΚΕΕ), με γνώμονα την ανθρωπολογική διάσταση του φαινομένου, μιλά για τη βία, η οποία πηγάζει από τις σχέσεις εξουσίας που, μέσα από την όξυνση των κοινωνικών διακρίσεων προκαλεί χαλάρωση του κοινωνικού ιστού και της αμοιβαιότητας των κοινωνικών σχέσεων. Επίσης προβάλλει την αυξανόμενη επιστημονική ευαισθησία και τον συνεπαγόμενο αναστοχασμό ως βασικούς παράγοντες δημιουργίας ενός περισσότερο ασφαλούς εδάφους, στο σχολείο και την κοινωνία γενικότερα.
Η κ. Ηρώ Μυλωνάκου-Κεκέ, (Αναπληρώτρια Καθηγήτρια του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αθηνών, Μέλος της ΚΕΕ) προβάλλει τη σημασία και τον ρόλο της Κοινωνικής Παιδαγωγικής στην αντιμετώπιση του φαινομένου του σχολικού εκφοβισμού και της βίας. Με δεδομένες ορισμένες μεθοδολογικές διαστάσεις της Κοινωνικής Παιδαγωγικής, όπως τη λειτουργική διασύνδεση και ενότητα της θεωρίας με την πράξη, τη διεπιστημονική προσέγγιση, την ολική συστημική αντιμετώπιση, αναδεικνύεται η ανάγκη της ανάληψης ενός ισχυρού προληπτικού και μαχητικά παρεμβατικού ρόλου του σύγχρονου σχολείου. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, προβάλλονται οι δυνατότητες που προσφέρει η οργανωμένη συλλογική και συνεργατική δράση, μεταξύ σχολείου, οικογένειας και τοπικής κοινότητας για την αντιμετώπιση αυτού του πολύπλοκου και συχνά απρόβλεπτου ζητήματος.
Ο κ. Θωμάς Μπαμπάλης , (Αναπληρωτής Καθηγητής του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αθηνών, Μέλος της ΚΕΕ), παρουσιάζει την ψυχοπαιδαγωγική οπτική της σχολικής επιθετικότητας και προτείνει ποικιλία προληπτικών και παρεμβατικών στρατηγικών, καθώς και δραστηριοτήτων εντός τάξης βάσει σεναρίων και μελετών περίπτωσης.
Η κ. Αλεξάνδρα Γκουλιάμα , (Υπεύθυνη του Συμβουλευτικού Σταθμού Νέων Ν. Έβρου, Μέλος της ΚΕΕ), αναλύει δέκα κανόνες πολιτικής ορθότητας ενάντια στη Σχολική Βία, σκιαγραφώντας τόσο την εθνική στρατηγική όσο και τη διεθνή εμπειρία.
Ο κ. Αλέξανδρος-Σταμάτιος Αντωνίου , (Επίκουρος Καθηγητής Ψυχολογίας του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αθηνών, Μέλος της ΚΕΕ), διερευνά τις συνέπειες της σχολικής επιθετικότητας/βίας και του εκφοβισμού στην ψυχική υγεία και ευεξία παιδιών και εφήβων και αναδυκνύει τρόπους προαγωγής της ψυχικής υγείας και ανθεκτικότητας στη σχολική κοινότητα.
Τα μέλη της ΚΕΕ, συμμετέχουν μετά από πρόσκληση σχολικών μονάδων, σε ενημερωτικές-επιμορφωτικές ημερίδες για γονείς και εκπαιδευτικούς, στις οποίες, αφού αναλύονται οι επιστημονικές του διαστάσεις της βίας και του σχολικού εκφοβισμού, ακολουθεί σειρά ερωτήσεων και τοποθετήσεων από όλους τους ενδιαφερόμενους (γονείς και εκπαιδευτικούς).
Για το σχολικό έτος 2014-2015, προγραμματίζονται νέες δράσεις στις 13 περιφέρειες της χώρας